Jak postępować z dzieckiem leworęcznym

Treść

Dzieci leworęczne, aby mogły normalnie funkcjonować w świecie osób praworęcznych potrzebują specjalistycznej pomocy. Jedną z najważniejszych dziedzin, w jakiej należałoby udzielić pomocy leworęcznemu dziecku, jest przygotowanie go do nauki pisania i wdrożenie go do techniki pisania odpowiadającej potrzebom osoby leworęcznej. To zadanie spoczywa m.in. na nauczycielu klas początkowych, który powinien mieć świadomość podstawowych zasad postępowania i pracy z dzieckiem leworęcznym.

U progu szkoły powinny zostać rozwiązane zasadnicze problemy dotyczące leworęczności. Decyzja czy dziecko będzie posługiwało się prawą, czy lewą ręką jest podejmowana z końcem okresu przedszkolnego. Dziecko „nieprawidłowo” zlateralizowane tzn. takie, u którego występuje np. oburęczność, powinno być skierowane na badania psychologiczno-pedagogiczne, aby u progu szkoły podjąć właściwą decyzję, którą ręką dziecko powinno pisać. W przypadku dzieci zdecydowanie leworęcznych nie należy podejmować prób przestawiania ich na prawą rękę, a jedynie wzmocnić rękę lewą.

Podstawowe wskazówki w stosunku do postawy dziecka leworęcznego podczas pisania – zdaniem M. Bogdanowicz – są następujące:

- podczas pisania i rysowania dziecko siedząc przy stole powinno mieć obie stopy oparte o podłogę, a przedramiona o stół, plecy zaś wyprostowane tak, aby centralna oś ciała była pionowa. Należy dbać, aby głowa i górna część tułowia nie odchylały się od tej osi,
- tułów nie powinien opierać się o ławkę, lecz znajdować się w pewnej odległości od niej, zapewniając swobodę ruchów rąk,
- dziecko leworęczne powinno zajmować miejsce w ławce lub przy stoliku na lewo od kolegi. W ten sposób ręka, którą pisze każde z dzieci znajduje się po zewnętrznej stronie ławki lub stolika,
- najlepiej, gdy światło pada na zeszyt leworęcznego dziecka przodu lub od strony prawej.

Położenie zeszytu jest kolejnym czynnikiem ważnym dla techniki pisania dzieci leworęcznych. Najbardziej optymalne położenie zeszytu podczas pisania dla leworęcznego dziecka jest następujące:

- zeszyt w czasie pisania powinien znajdować się w pewnej odległości od ciała osoby piszącej, a tym samym od dolnego brzegu stołu czy ławki,
- zeszyt powinien być ułożony na ławce ukośnie, nachylony w prawą stronę. Oznacza to, że lewy górny róg jest skierowany ku górze, zaś prawy górny ku dołowi,
- zeszyt powinien znajdować się nieco na lewo od osi ciała leworęcznego dziecka. Zapewnia to swobodę ruchu piszącej lewej ręce. Dzięki temu przesuwa się ona płynnym ruchem od strony lewej do osi ciała.

Posługiwanie się ołówkiem lub długopisem wymaga prawidłowego uchwytu tego narzędzia:

- dziecko leworęczne, podobnie jak praworęczne, powinno trzymać ołówek lub długopis w trzech palcach: pomiędzy kciukiem a lekko zgiętym palcem wskazującym, opierając go na palcu środkowym,
- ręka trzymająca długopis powinna znajdować się w odległości ok. 2 centymetrów od powierzchni papieru. Trzymanie długopisu zbyt nisko sprawia, że dziecko ma trudności ze śledzeniem napisanego tekstu.

Wadliwy sposób trzymania ołówka lub długopisu można skorygować przy użyciu nakładki, którą zaprojektowała H. Tymichova.

W procesie wdrażania prawidłowych ruchów podczas nauki pisania leworęcznych dzieci wskazane jest:

- dbanie o prawidłowe zapisywanie liter poprzez ćwiczenia pisania liter zgodnie z obowiązującym wzorcem,
- trening w zakresie progresji dużej – płynnego przesuwania ręki od lewej do prawej krawędzi zeszytu, zamiast manipulowania zeszytem,
- wdrażanie dziecka do opanowania ruchów progresji małej, aby podczas pisania dłoń i przedramię cały czas pozostawały w kontakcie z zeszytem, a tylko długopis był unoszony ku górze.

Podczas pisania napięcie mięśniowe ręki, ramienia, przedramienia, nadgarstka, dłoni i palców powinno być świadomie regulowane i kontrolowane. U dzieci, które nie potrafią regulować siły napięcia, można zaobserwować albo zbyt silne, albo zbyt słabe napięcie mięśniowe. Należy z takimi dziećmi prowadzić ćwiczenia ruchowe o charakterze relaksacyjnym np. „otrzepywanie” rąk z wody.

Opracowała: Katarzyna Zielińska
Szkoła Podstawowa w Janikowie

Bibliografia:

Bogdanowicz M., Ćwiczenia Hany Tymichovej usprawniające technikę rysowania i pisania, Gdańsk1991.

Zielińska K., Leworęczność u dzieci a trudności w nauce pisania, UMK Toruń 1995.